De Vereenigde Nederlanden of Zeven Vrye Provinciën
Gesloten in den Jaare 1579 te Utrecht
in 1773

Beknopte Schets van 's Lands Verdeeling
Provinciën -- Landschappen -- Generaliteits-Landen -- plaatsen op alfabet -- Kaarten -- bronnen

De Provincië Gelderland

verdeeld in drie Kwartieren:
Kwartier van Nymegen --- Kwartier van Zutphen --- Kwartier van Arnhem
aanhangzel

De kwartieren, steden, dorpen, gehuchten, kastelen en schanssen op alfabet

Het Kwartier van Nymegen
Verdeeld in Zes Amtmanschappen:
(a
)
Het Ryk van Nymegen.
(b)
Het Amt van Maas en Waal.
(c)
De Over-Betuwe.
(d)
De Neder-Betuwe.
(e)
Tieler en Bommeler-Waarden.
(f)
Het Amt van Beest.


In 't Ryk van Nijmegen zyn:
de Hoofdstad Nymegen.
de dorpen:

Oy, Persingen, Upbergen, Beek, Groesbeek, Houmen, Malden, Wichem, Mistril, Weurt, Beuningen, Ewyk, Winssen, Hees, Neerbos, Hatert.


In 't Amt van Maas en Waal zyn:
het vlek Batenburg
de dorpen:

Over- en Neder-Asselt, Balgoyen, Keent, Appeltern, Maas-Bommel, Alphen, Dieden, Oyen, Dreumel, Wamel, Leuwen, Druten, Leur, Hernen, Borg-Haaren, Horssen, Altvorst, Puffelyk.


In de Over-Betuwe zyn:
Schenken-Schans
de
dorpen:

Millingen, Zeeland, Lobet, Herwen, Aart, Pannerden of Panderen, Gent of Halderengent, Bemmel, Doornik, Lent, Slyk-Ewyk, Loenen, Herreveld, Zetten, Andelft of Aalst, Oosterhout, Valburg, Elst, Ressen, Doornenburg, Angeren, Elden, Driel, Heteren, Randwyk, Indoornik, Hemmen, Homoet.


In de Neder-Betuwe zyn:
de
dorpen:

Hien, Doywaard of Dodewaard, Ochten, Yzendoorn, Echteld, Meel of Mil, Heusden, dat ook Op Heusden of Opper-Heusden genoemd word, Kesteren, Leynden of Linden, Ommeren, Ingen, Ek, Maurik, Den Brakel, Ryswyk, Ravensway, Zoelen, Avezaaten.


In de Tieler en Bommeler Waarden zyn:
de
steden: Tiel en Bommel
de dorpen:

Op-Hemert, Varik, Zennewynen, Op- en Neder Ynen, Heesselt, Hiern of Waardenburg, Haaften, Tuil, Herwynen, Helluw, Vuren, Dalum, Elst, Wadenoyen, Drumpt, Deil, Meteren, Geldermalsen, Gellekom, Enspyk, Rumpt, Nieuwaal, Gameren, Zuillichem, Brakel, Kerkwyk, Bruchem, Aalst, Delwynen, Poederoyen, Neder-Hemert, Amerzonde ook Amelroy genaamd, Wel, Heel of Hedel, Driel, Rossen, Oensel, Hurwene, Herwaarden.

De schans St. Andries.

In 't Amt Beest zyn:
de dorpen:

Beest, Renoy, Marienwaard.

Het Graafschap of Kwartier van Zutphen
Verdeeld in:
(a
)
Het Landdrostamt van Zutphen
(b)
Het Schoutamt van Zutphen
(c)
Het Richteramt van Doesburg
(d)
Het Schoutamt van Lochem


In 't Landdrostamt van Zutphen zyn:
de stad Deutichem of Deutekom
de dorpen:

Steenderen, Baak, Hengelo, Ruurlo, Zellem, Hummelo, Bronkhorst, nevens verscheidene Adelyke Huisen.


In 't Schoutamt van Zutphen zyn:
de hoofdstad Zutphen
de dorpen:

Gorsel, Almen, Warnsfeld, Vorden, ook het voortreffelyke Adelyk Huis de Voorst, en meer andere Adelyke Huisen.


In 't Richteramt van Doesburg zyn:
de stad Doesburg
de dorpen:

Oldkappel of Keppel binnen, Drempt, Angerlo, Kel. Hierby kan men ook rekenen de Bannery van Baar en Latum, met de dorpen van dien naam.


In 't Schoutamt van Lochem zyn:
de stad Lochem
het dorp: Latem, ook wel de Heerlykheid Verwolde, alsmede verscheidene Adelyke Huisen

De byzondere Heerlykheden van dit Kwartier zyn:
Borkelo, hebbende:
het
steedje Borkelo
de dorpen:

Gesselaar, Nede, Eibergen, Rekken, en eenige Adelyke Huisen.


Lichtenvoorde
, hebbende:
het
steedje Lichtenvoorde en eenige Adelyke huisen, Grol of Groenlo met zyn Grond-Gebied legt tusschen de Heerlykheden Lichtenvoort en Borkelo.


Bredevoort
, hebbende:
het
steedje Bredevoort of Breevoort
de dorpen:

Winterswyk, Aalten, Dinxperlo


De Bannery van Wisch hebbende:
het
steedje Burg of Ter burg
de dorpen:

Zilwolde, Varsefeld, de Heerlykheid Lichtenberg en 't Adelyk Huis Schuilenburg.


Het Graafschap 's Heerenberg, hebbende:
het steedje 's Heerenberg
de dorpen:

Netterden, Genderingen, Zeddam, Didam, Westerfoort, Etten, de schans Geldersoord, nevens veele Adelyke Huisen

Het Kwartier van Arnhem, anders ook genaamd de Veluwe
Verdeeld in:
(a
)
Het Landdrostamt van de Veluwe
(b)
Het Richteramt van Veluwe-Zoom
(c)
De Hooge Heerlykheid het Loo met meer andere hooge Heerlykhede.


In het Landdrostamt van de Veluwe, bestaande uit de Over- en Neder Veluwe zyn:
de
steden Harderwyk, Wageningen, Hattem, Elburg
de vlekken Barneveld, Nieuwkerk
de dorpen:

Bennekom, Eede, Lunteren, Otterlo, wordende ook Aanstoot genoemd, Voorthuisen, Garderen, Kootwyk, Putten, Ermelo, Elspeet, Doornspyk, Oosterwolde, Oldebroek, Heerde, Vorchten, Veessen, Eep, Oen, Nieuwbroek, Vaassen, nevens een groot aantal van Adelyke Huisen.


In het Richteramt van Veluwe-Zoom zyn:
de
Hoofdstad Arnhem
de dorpen:

Terwolde, 't Well, Wilp, Voorst, Halle, Brummen, Spankeren, Dieren met het vorstelyk Lusthuis van dien naam, Ellekom, Rhede, Velp, Klingelbeek, Oosterbeek, Renkum, ook veele Adelyke Huisen.


In de Hooge Heerlykheid het Loo zyn:
het
Vorstelyk Lusthuis het Loo
de dorpen:

Appeldoorn, Beekbergen, Loenen, en de Buurtschappen Hoog-Soeren en Uchulen.

De overige hooge en laage Heerlykheden in dit Kwartier zyn:
Doornwaard met het kasteel Doornenburg en 't Dorp Helsum.
Rozendaal met een dorp en heerlyk Lusthuis van dien naam.
Scherpenzeel en Hoevelaken, twee dorpen, zynde te gelyk twee laage Heerlykheden.

Als aanhangzel van Gelderland kan men hier de beide Graafschappen Buren en Kuilenburg plaatsen, schoon ze eigentlyk niet tot gelderland, gelyk ook niet tot Holland behoren, maar tusschen beide leggen.


Het Graafschap Buren heeft:
de
stad Buren
de dorpen:

Arichem, Buur-Malsen, Tricht, Ast, Zoelmond of Sermond, Beusichem of Beusekom.


Het Graafschap Kuilenburg heeft:
de
stad Kuilenburg of Culemburg
de dorpen:

Everdingen, Zyderveld, nevens het Buurtschap Goldberdingen.