WAZAMAR

Heraldische Wapens in de Nederlanden

 

 


wp-100-algemeen-1

Heraldische Wapens
in de
Nederlanden

Inleiding
Inhoud

Heraldische Wapenregisters
in de
Nederlanden

Inhoud

Heraldische Wapenkunde
in de
Nederlanden

Inhoud

Historische Geslachtswapens

Inhoud

 

Voor reacties

 

 

Zoeken

 

Vooraf

geraadpleegde literatuur

 

 

Bedenk dat er maar een klein deel van de families die er zijn ooit een wapen heeft gevoerd.
Namelijk die families waarin één of meer leden beroepshalve of uit hoofde van hun maatschappelijke positie een zegel nodig hadden.
Uiteraard is de kans op een wapen groter naarmate de familie ouder, wijder vertakt en beter gesitueerd was.

Hieronder een poging van zoeken naar een (familie)wapen.

 

Hoe beginnen

 

 

 

Rekening houden met :
- Eenzelfde naam wil nog niet zeggen dezelfde familie.
- Een gevonden wapen kan pas gevoerd worden wanneer die wapenvoerende persoon ook tot de eigen familie behoort.

 

Volgorde

 

 

 

1 - familiegeschiedenis
2 - familiewapen
3 - zoeken
3 - ontwerpen
5 - registreren

 

Familie geschiedenis

 

Voor het zoeken van een wapen dient men eerst de familiegeschiedenis te kennen.
Dit is noodzakelijk voor het aan kunnen tonen dat men afstamt van degene die een wapen (door aannemen of erven) voerde.
Dit gebeurt aan de hand van akten (van geboorte, huwelijk en overlijden, e.d.) vanaf de wapen 'zoeker' tot de wapendrager.
Hierbij is onderzoek van het beroep of maatschappelijke functie van de wapendrager van belang.
Dit gebeurt aan de hand van registers uit de plaats (gemeente, organisatie) waar deze functie werd uitgevoerd.
Zie voor het opzetten van een familiegeschiedenis
hoe genealogie doen

 

Wapen

 

Voor het zoeken van een wapen dient men de familiegeschiedenis te kennen.
In Nederland heeft men geen centrale registratie van familiewapens. Hierdoor wordt het zelf gaan zoeken. In de loop van het onderzoek kan men een voorvader tegenkomen die mogelijk een wapen voerde:
- uit het erven van bezit (adel, grond).
- als kenmerk van uitoefening van beroep of zijn bedrijf (koopman, nering, compagnie).
- uit hoofde van een bestuursfunctie (van een gilde, of was schepen of schout, kerk) werden akten van testamenten, overeenkomsten, e.d. bezegeld. Deze zegels waren voorzien van een wapen.
Vanaf de 17e eeuw tot en met de negentiende eeuw gebruikte men lakzegels waarmee de brieven dichtgeplakt werden. Naast de hiervoor gebruikte zegelstempel (cachet) werd later ook de zegelring gebruikt.
Het wapen op de zegel heeft de kleur van het zegel.
- vanwege een zelf (doen laten) ontworpen wapen.

 

Zoeken

 

De zoeker van een wapen kent de familiegeschiedenis.
Voor het zoeken naar een familiegeschiedenis:
1 - akten
Voor het zoeken naar een wapen:
2 - zegels
3 - lakzegels
4 - wapenboeken
5 - wapens
let op dat eenzelfde naam wil nog niet zeggen dezelfde familie.
Een gevonden wapen kan pas dan gevoerd worden wanneer die wapenvoerende persoon ook tot de eigen familie behoort.

 

Akten

 

 

Geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten in de Archieven van de plaats van geboorte, huwelijk of overlijden. Voor 1811 in de Doop-, Trouw- en Begraafboeken, na 1811 bij de Burgerlijke Stand van de plaats van geboorte, huwelijk of overlijden.

 

Zegels

 

 

Het archief van het gerecht of de schepenbank heeft alleen een register van de ontworpen akten. Het exemplaar van de akte wat aan de belanghebbende was gegeven (de "grosse" van de akte) werd op perkament geschreven en bezegeld. Soms zegelde alleen de richter of schout, soms ook andere leden van het gericht of getuigen.
Ook zijn er zonder tussenkomst van het gerecht verklaringen en overeenkomsten (zoals testamenten, contracten, e.d.) die alleen door de belanghebbende persoon of personen zijn opgemaakt en bezegeld. Veel van deze akten zijn verloren gegaan.
Van wat over is vind men in archieven van kerken, kloosters en families die ter plaatse grondbezit of andere belangen hadden. Hier zijn (nog) geen overzichten van.
Sommige archieven hebben een overzicht van alle zegels waarover zij beschikken.
Een verwijzing naar gegevens van
Bossche Schepenzegels

 

Lakzegels

 

 

Grote verzamelingen lakzegels (afkomstig van brieven) zijn bij het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Geslachts- en Wapenkunde, het Centraal Bureau voor Genealogie en de Nederlandse Genealogische Vereniging.
Gedeeltelijk zijn deze collecties geïndexeerd.

 

Wapenboeken

 

 

Aangelegd in de loop der eeuwen door wapenherauten en verzamelaars. Hiervan bestaat (nog) geen overzicht. Deze wapenboeken zijn over allerlei collecties verspreid.
- bij het
Koninklijk Nederlands Genootschap voor Geslachts- en Wapenkunde
- van het
Centraal Bureau voor Genealogie.
- de Nederlandse Genealogische Vereniging.
- de Hoge Raad van Adel.
- in
Archieven.
- in
Bibliotheken.
Het meest gebruikte "Armorial Général" van J.B. Rietstap is het minst bruikbaar voor het zoeken naar een eigen familiewapen. Hierin is niets te vinden van wie de door hem beschreven wapens voerde.

 

Wapens

 

 

Wapens op grafzerken, gebrandschilderde ramen en rouwborden in de kerken. Schilderijen van adellijke- en aanzienlijke personen.
Bij (Schutters-) gilden, Compagnieën (handelsmaatschappijen) en (oude) verenigingen.
In en op gebouwen van (grond)eigenaren (adel).
In de landelijke en plaatselijke musea en
Bibliotheken.
In persoonlijke- en familiearchieven.

 

Resultaat

 

Geen wapen gevonden dan zelf een wapen (doen laten) ontwerpen
Voor het
registreren van een familiewapen is tenminste nodig:
- een zover mogelijk teruggaande, bewezen stamreeks of genealogie.
- een afbeelding van het gevonden of nieuw ontworpen wapen (in kleur of in zwart/wit met kleuraanduiding).
Het wapen wordt getoetst aan de regels van de heraldiek en indien de commissie die daarmee belast is het wenselijk acht zal het een wapenverbetering voorstellen.

 

 

© WAZAMAR
sinds 1995

Hoewel er naar gestreefd is correcte informatie te verschaffen, kan niet worden gegarandeerd dat de informatie op het moment waarop deze is geplaatst na verloop van tijd nog steeds juist is. Aan de inhoud van deze webhalte kunnen dan ook geen rechten worden ontleend.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



web stats
free website tracker